Lý Nhân còn gìn giữ được nhiều nét truyền thống cùng các di sản văn hóa cha ông để lại, nhất là hệ thống đình, chùa và lễ hội cổ truyền. Với những giá trị to lớn đó, Đình và Chùa Lý Nhân hợp thành cụm di tích cổ của làng, đã được Bộ văn hóa thông tin xếp hạng di tích lịch sử văn hóa năm 1995.

      Đình Lý Nhân thờ phụng A Lã Nương Đế phu nhân chi thần, ngài linh ứng lừng lẫy có công lao rất to lớn trong việc hộ quốc, an dân, phù trợ vua Hai Bà Trưng dẹp giặc ngoại xâm.

    Thần tích làng Lý Nhân kể rằng: những năm đầu công nguyên, nước ta bị ách đô hộ của nhà Hán, nhân dân vô cùng cực khổ, lại điêu đứng thêm do thói bạo ngược của Thái thú Tô Định. Lúc đó ở trang Phả Lại, huyện Quế Dương, Phủ Từ Sơn, đạo Kinh Bắc có người họ Lã, tên Tiến và vợ Triệu Thị Phụng, là người nghèo khó, làm nghề đánh cá nhưng tính trung thực, hiếu thuận.

      Một hôm ông bà đến Đường An (thôn Lý Nhân ngày nay) thuộc vùng đất Đông ngàn kiếm cá thì trời tối, bèn nghỉ lại ở ngôi miếu đầu xóm. Đêm ấy, thần báo mộng rằng ông bà sắp có tin mừng. Quả nhiên, sau đó có mang, sinh hạ được một người con gái, ông bà đặt tên con là Ả Lã. Lớn lên Ả LÃ sớm thông minh, học giỏi, trí dũng song toàn. Cũng là lúc ông bà Tiến Phụng lần lượt qua đời.

     Lo tang ma cho cha mẹ xong, gặp lúc Hai Bà Trưng phất cờ nghĩa, nàng đứng lên tuyển mộ dân binh ở địa phương về xin tụ hội với Hai Bà. Hào trưởng các nơi cũng kéo tới, lực lượng nghĩa quân rất mạnh, liên tiếp thắng trận.

     Ngày 22 tháng 03 năm Chiêm Thống 1 (năm 1878), ngài được phong là Quốc Vương Thiên Tử. Ngày 18 tháng 11 năm Thành Thái 1 (năm 1889), ngài được phong Dực Bảo Trung Hưng linh phù chi thần và nhiều lần được ban Sắc phong sau đó.

         Qua bao nhiêu biến thiên của đất nước cùng những thăng trầm của lịch sử dân tộc, linh khí hùng thiêng của quê hương vẫn hiện hữu trong không gian trầm tĩnh, uy linh của miền quê Lý Nhân với ngôi đình cổ kính làm nên nét văn hóa đặc sắc trong đời sống tinh thần, trong nếp nghĩ và thói quen sinh hoạt của người dân nơi đây.

      Lễ hội truyền thống thôn Lý Nhân được tổ chức hàng năm vào ngày 12 tháng Giêng. Lễ hội là dịp để giáo dục truyền thống yêu nước, đồng thời thể hiện lòng thành kính, đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, tri ân công đức của các bậc tiên đế, tiền nhân có công dựng nước và giữ nước, thể hiện tính nhân văn sâu sắc trong  cội nguồn văn hóa Việt Nam.

     Ngoài phần tế lễ, tại lễ hội còn diễn ra hội thi dã bánh dày truyền thống, thi đấu vật và các trò chơi dân gian. Các hoạt động tại lễ hội đã gắn kiết người dân với nhau cùng đoàn kết, giúp nhau phát triển kinh tế xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp.

Thanh Hoa/ Bá Đông.